Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Inventory – BSI), bireylerin psikolojik durumlarını değerlendirmek için kullanılan bir öz-bildirim envanteridir. Toplam 53 sorudan oluşur ve çeşitli psikolojik semptomları ölçer. Aşağıda, Kısa Semptom Envanteri’nin puanlanma süreci ayrıntılı olarak açıklanmıştır:
1. Ölçek Yapısı
Kısa Semptom Envanteri 9 alt ölçekten ve genel bir indeks puanından oluşur:
- Somatizasyon (Somatization): Bedensel rahatsızlıklar.
- Obsesif-Kompulsif Belirtiler (Obsessive-Compulsive Symptoms): Düşünce ve davranışlardaki tekrarlayıcı zorlanmalar.
- Kişilerarası Duyarlılık (Interpersonal Sensitivity): Diğer insanlarla ilişkilerde hassasiyet.
- Depresyon (Depression): Depresyon belirtileri.
- Anksiyete (Anxiety): Kaygı düzeyi.
- Hostilite (Hostility): Öfke ve saldırganlık belirtileri.
- Fobik Anksiyete (Phobic Anxiety): Belirgin korkular.
- Paranoid Düşünceler (Paranoid Ideation): Şüphecilik ve paranoid düşünceler.
- Psikotizm (Psychoticism): Psikotik belirtiler.
2. Puanlama
Her madde, bir 5’li Likert ölçeği ile değerlendirilir:
- 0: Hiç (Not at all)
- 1: Çok az (A little bit)
- 2: Orta düzeyde (Moderately)
- 3: Oldukça fazla (Quite a bit)
- 4: Aşırı derecede (Extremely)
3. Alt Ölçek Puanları
Her alt ölçek belirli maddelerin toplam puanlarından oluşur. Örneğin:
- Somatizasyon: Madde 1, 4, 12, 27, vb.
- Depresyon: Madde 9, 16, 17, 18, vb.
Her alt ölçek puanı, o ölçeğe ait maddelerin puanlarının toplanarak maddenin sayısına bölünmesi ile bulunur. Bu, ortalama bir puan sağlar.
Alt ölçek puanı = Ölçeğe ait maddelerin toplam puanı ÷ Madde sayısı
4. Genel Belirti İndeksi (Global Severity Index – GSI)
Genel Belirti İndeksi, tüm maddelerin toplam puanının maddelerin toplam sayısına (53) bölünmesiyle elde edilir.
GSI = Tüm maddelerin toplam puanı ÷ 53
Bu indeks, genel psikolojik sıkıntı düzeyini gösterir ve envanterin en yaygın kullanılan sonuç ölçütüdür.
5. Pozitif Belirti Toplamı (Positive Symptom Total – PST)
Pozitif Belirti Toplamı, bireyin 0 dışında bir değer verdiği tüm maddelerin sayısıdır. Bu, kişinin algıladığı semptomların çeşitliliğini ifade eder.
6. Pozitif Belirti Distres İndeksi (Positive Symptom Distress Index – PSDI)
Pozitif Belirti Distres İndeksi, pozitif belirtiler için alınan toplam puanın pozitif belirtilerin sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Bu, semptomların şiddetini değerlendirir.
PSDI = Pozitif belirtiler için toplam puan ÷ Pozitif belirtilerin sayısı
7. Yorumlama
- GSI yüksekliği: Genel psikolojik sıkıntının yoğun olduğunu gösterir.
- PST yüksekliği: Daha fazla sayıda semptomun algılandığını gösterir.
- PSDI yüksekliği: Semptomların yoğunluğunun fazla olduğunu gösterir.
- Alt ölçek puanları: Spesifik psikolojik alanlardaki sorunları anlamaya yardımcı olur.
Bu puanlama süreci, Kısa Semptom Envanteri’nin psikolojik değerlendirmede güvenilir ve geçerli bir araç olarak kullanılmasını sağlar.
